Dzieci (0–12 lat)
Wizyty obowiązkowe i przesiewowe:
Bilans zdrowia – terminy kontrolne: Wizyty bilansowe (1, 6, 9, 12 miesiąc życia, 2, 4, 6 rok życia, bilanse szkolne)
Szczepienia ochronne: Realizowane według aktualnego kalendarza szczepień.
Badania dodatkowe:
Badania laboratoryjne: Morfologia krwi i ogólne badanie moczu – harmonogram zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego
Kontrola wzroku i słuchu: Badania przesiewowe co 1–2 lata, a częstotliwość ustalana indywidualnie przez pediatrę.
Profilaktyka stomatologiczna: Regularne wizyty u stomatologa (co 6 miesięcy) oraz edukacja w zakresie higieny jamy ustnej.
Młodzież (13–18 lat)
Badania kontrolne:
Kompleksowy bilans zdrowia: 13–14 lat, 16–17 lat, po ukończeniu 18 roku życia
Badania laboratoryjne: Morfologia, glukoza, lipidogram oraz badanie moczu – częstotliwość w zależności od czynników ryzyka (np. otyłość, rodzinna historia cukrzycy).
Pomiary ciśnienia tętniczego: Co najmniej raz w roku.
Badania wzroku i słuchu: Co 2 lata lub zgodnie z zaleceniami pediatry.
Specjalistyczne konsultacje:
Kobiety: Pierwsza wizyta u ginekologa – zalecana przy rozpoczęciu miesiączkowania; dalsza profilaktyka raka szyjki macicy powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb (obecnie zaleca się rozpoczęcie cytologii po osiągnięciu 25. roku życia, z interwałem 3-letnim dla kobiet bez dodatkowych czynników ryzyka
Zdrowie Psychiczne:
W związku z nasilonym stresem okresu dojrzewania, warto uwzględnić ocenę stanu psychicznego oraz wsparcie w zakresie problemów emocjonalnych.
Dorośli (19–39 lat)
Podstawowe badania profilaktyczne (min. raz w roku):
Badania laboratoryjne: Morfologia krwi, glukoza, lipidogram oraz ogólne badanie moczu; częstotliwość dostosowywana indywidualnie w zależności od czynników ryzyka.
Pomiary: Ciśnienie tętnicze, BMI oraz obwód talii jako element oceny ryzyka sercowo-naczyniowego.
Wywiad i samokontrola: Edukacja na temat samodzielnego badania piersi (u kobiet) i jąder (u mężczyzn) – wykonywane systematycznie (np. co miesiąc), przy czym nazbyt częste samobadania nie zastępują regularnych wizyt u specjalistów.
Badania dodatkowe co 2–3 lata:
Kontrola EKG: Szczególnie u osób z dodatkowymi czynnikami ryzyka lub objawami sugerującymi zaburzenia układu krążenia.
Wizyty u stomatologa i ocena wzroku: Co 2–3 lata, w zależności od stanu zdrowia jamy ustnej i oczu.
Specjalistyczne zalecenia dla kobiet:
Cytologia szyjki macicy: aktualne wytyczne zalecają wykonywanie badania co 3 lata u kobiet w wieku 25–65 lat, o ile poprzednie wyniki były prawidłowe
USG piersi: U kobiet ze zwiększonym ryzykiem raka piersi – konsultacja i wykonywanie badań według indywidualnych zaleceń lekarza.
Specjalistyczne zalecenia dla mężczyzn:
Konsultacja urologiczna: Pierwsza ocena urologiczna zalecana od około 30. roku życia, przy szczególnej uwadze osób z obciążeniem rodzinnym.
Badania PSA: Obecnie rutynowe badanie PSA u mężczyzn w tej grupie wiekowej bez objawów i czynników ryzyka nie jest rekomendowane; decyzję o badaniu należy podejmować indywidualnie, zwłaszcza gdy występuje historia raka prostaty w rodzinie
Dodatkowe aspekty:
Edukacja i styl życia: Promowanie aktywności fizycznej, zdrowej diety, unikania używek (alkohol, tytoń) oraz regularnego monitorowania stanu zdrowia.
Ocena witaminy D: Szczególnie w okresach niskiego nasłonecznienia lub przy objawach niedoboru.
Dorośli 40–64 lata
Roczne badania profilaktyczne:
Badania laboratoryjne: Morfologia, glukoza, lipidogram, próby wątrobowe, kreatynina, TSH oraz ogólne badanie moczu.
Pomiary: Ciśnienie tętnicze, BMI oraz obwód talii – elementy kontroli ryzyka sercowo-naczyniowego.
EKG: Badanie EKG przynajmniej raz w roku, szczególnie u osób z dodatkowymi czynnikami ryzyka.
Badania uzupełniające (co 1–2 lata lub według wskazań):
Badania obrazowe: Badanie usg jamy brzusznej
Ocena stanu wzroku: Wizyty okulistyczne co 2–3 lata.
Badania przesiewowe onkologiczne:
Kobiety:
Mammografia: Obecnie zalecana co 2 lata dla kobiet w wieku 50–69 lat. U kobiet z podwyższonym ryzykiem możliwe jest rozpoczęcie badań już wcześniej – decyzję podejmuje lekarz.
Cytologia szyjki macicy: Zgodnie z aktualnymi wytycznymi, wykonywana co 3 lata w grupie wiekowej 25–65 lat (o ile poprzednie wyniki są prawidłowe)
Mężczyźni:
Badanie prostaty (PSA): U mężczyzn z grupy ryzyka (np. historia raka prostaty w rodzinie) – podejmowane indywidualnie, zazwyczaj od 50 roku życia.
Kolonoskopia: rozpoczęcie zwykle od 50. roku życia z zalecanym interwałem co 10 lat; w przypadku czynników ryzyka interwał może być skrócony.
Dodatkowe zalecenia:
Profilaktyka metaboliczna: Ocena ryzyka cukrzycy , szczególnie u osób z nadwagą, otyłością czy dodatkowymi czynnikami ryzyka.
Ocena ryzyka układu krążenia: Uwzględnienie wyników lipidogramu oraz innych markerów ryzyka w celu wdrażania działań prewencyjnych.
Seniorzy (65+ lat)
Roczny kompleksowy przegląd zdrowotny:
Badania laboratoryjne: Kompleksowy panel (morfologia, glukoza, lipidogram, próby wątrobowe, kreatynina, TSH) oraz ogólne badanie moczu.
Pomiary i badania obrazowe: Regularna kontrola ciśnienia tętniczego, BMI oraz ocena obwodu talii. EKG oraz RTG klatki piersiowej – szczególnie u pacjentów z chorobami układu krążenia.
Oceny funkcjonalne: Systematyczne badania funkcji poznawczych (testy pamięci i koncentracji) oraz stanu psychicznego. Kontrole wzroku i słuchu – zalecane co najmniej raz w roku.
Konsultacja geriatryczna: Ocena indywidualnych potrzeb zdrowotnych, planowanie rehabilitacji oraz profilaktyki upadków.
Badania onkologiczne:
Kolonoskopia i inne badania przesiewowe: Decyzje dotyczące ich częstotliwości powinny być podejmowane w oparciu o indywidualną ocenę ryzyka nowotworowego.
Dodatkowe aspekty profilaktyki:
Ocena stanu kości: Densytometria kości zwłaszcza u kobiet po menopauzie w celu wczesnego wykrycia osteoporozy.
Ocena funkcji równowagi i profilaktyka upadków: Badania funkcjonalne oraz szkolenia z zakresu zapobiegania upadkom.